Sufjan Stevens - Illinois

Nog 48 staten te gaan voor de man met de banjo
4.6/5


Bij de Oude Grieken werd muziek beschouwd als de kunst van de Muzen, de stem van de goden die tot ons sprak in zang en dans. Groot is het verschil met onze huidige tijden. Muziek is een industrie geworden, een economische tak waarbinnen de artiesten werken. Muziek maken is deels gerationaliseerd en gekanaliseerd. we kijken dan ook allang niet meer op van een conceptplaat. Maar daar waar anderen stoppen, gaat Sufjan Stevens verder. Hij heeft zelfs een concept voor zijn conceptplaten: het "50 States"-project.

Sufjan Stevens laat zich voor het eerst opmerken in 2003 met zijn derde album, "Greetings from Michigan: the Great Lakes State". Het album vormt de start van zijn beruchte "50 States"-project, dat de bedoeling heeft om aan elke Amerikaanse staat een album te wijden. In 2004 echter brengt Sufjan het ingetogen - en mogen we toevoegen, zeer magnifieke - "Seven Swans" uit. Het geloof in het prestigieuze project gaat aan het wankelen en voor velen lijkt het slechts een goedgeslaagde grap te zijn. Zomer 2005, en voor ons ligt een album met de schreeuwerige titel "Sufjan Stevens invites you to: Come on feel the ILLINOISE". De tweede staat is een feit.

"Michigan" was een logisch startpunt voor Sufjan, vermits het de staat is waar hij geboren werd en opgroeide. Maar hoe vat je een staat waar je nauwelijks een band mee hebt in een album? Sufjan las boeken, doolde door bibliotheken en ging delven in de rijke geschiedenis van Illinois. Hoe analytisch deze aanpak ook mag lijken, het eindresultaat mag er zijn, want op geen enkel ogenblik voelt dit album aan als een schoolopdracht.

Opener "Ufo sighting" laat meteen merken dat "Illinois" uitgaat van een singer/songwriter-aanpak waarrond een volledig mini-orkest is opgebouwd. Een opsomming van alle instrumenten zou ons te ver leiden, maar de multi-instrumentale Sufjan neemt zelf al zo'n twintigtal instrumenten voor zijn rekening. Faut le faire!

De zon gaat op in Illinois ("Black hawk war") en Sufjan richt zijn blik op Chicago. "Feel the Illinoise" weet de sfeer te vatten met zijn jachtige begeleiding en kwetterende stemmetjes, om vervolgens uit te monden in een harmonieus en rustig einde. Het album mag dan wel rond de staat Illinois draaien, er blijft ook genoeg ruimte voor persoonlijke perceptie, zoals bijvoorbeeld in "John Wayne Gacy, Jr.":

And in my best behavior
I am really just like him
Look beneath the floorboard
For the secrets I have hid

Kippenvel op onze armen, en niet enkel omdat we allemaal een beetje een psychopatische clown zijn. "Jacksonville" vervolgens klinkt als folky Lamchop. Enkele korte songs later gooit het album zijn beste troeven op tafel: "Chicago", "Casimir Pulaski Day" en "Metropolis" is een hattrick van jewelste.

Nummers als "Prairie fire" en "Predatory wasps" passen in de klassieke poptraditie: harmonieuze zang, geserveerd op een wolkje van glockenspielen en andere belletjes. "Night zombies" moet het dan weer hebben van een snedige viool; ons hoofd eraf als het later nooit opgepikt wordt als sample in een hiphopplaat. Ook in de slotnummers weet Sufjan het kwaliteitspeil hoog te houden, zie bijvoorbeeld "The tallest man, the broadest shoulders" met zijn aanstekelijke "Up With People"-handklapjes.

Zelfs zonder Superman op de afbeelding van de hoes komt u niet bedrogen uit met dit album. "Illinois" is een indrukwekkend album geworden, breed van aanpak en warm van klank, waarop Sufjan Stevens ten volle zijn talent als schrijver en als muzikant heeft kunnen botvieren. Naar wat we vernomen hebben, doet hij momenteel al onderzoek voor de staten Rhode Island, New Jersey en Oregon. Of ie ooit alle 50 staten zal kunnen afwerken, is nu nog niet aan de orde, maar als hij ze aan deze kwaliteit kan blijven afleveren, dan doet het uiteindelijke aantal er voor ons niet toe. We willen de concurrentie niet te veel schrik aanjagen, maar van "Illinois" weten we nu al dat ie het hoog gaat schoppen in ons eindejaarslijstje. In de tussentijd hopen we dat Helmut Lotti zich geen gekke ideeën in het hoofd haalt.